Wie zijn De Vinexmensen?
Via deze maandelijkse nieuwsbrief willen we u op de hoogte houden van de vorderingen van De Vinexmensen. Wij zijn een van de drie communities van het Jaar van de Ruimte, dat op 15 januari van start is gegaan.
De Vinexmensen wil weten hoe de Vinexwijken er, 25 jaar na het verschijnen van de Vierde Nota Extra, voor staan, maar kijkt ook vooruit: hoe ziet de toekomst van de Vinex eruit, en hoe gaan we die vormgeven?
In De Vinexmensen komen de stem van de gebruikers, het vertrouwen in bottom-up en de vraag naar de toekomst van de Vinex samen. Door middel van onderzoek, discussiebijeenkomsten en journalistieke projecten genereren we antwoorden op de vragen hoe de vijfentwintig jaar oude Vinex ervoor staat, en wat de opgaven voor de toekomst zijn.
We zoomen specifiek in op acht wijken: Leidsche Rijn (Utrecht), Vathorst (Amersfoort), Stad van de Zon (Heerhugowaard), Reeshof (Tilburg), de Waalsprong (Nijmegen), Nesselande (Rotterdam), IJburg (Amsterdam) en Almere-Buiten.
Start van het Jaar van de Ruimte
Op 15 januari was de aftrap van het Jaar van de Ruimte in de Beurs van Berlage te Amsterdam. De Vinexmensen maakt als een van drie communities deel uit van dit jaar. Aan het begin van de middag werden we toegesproken door Minister Schultz van Haegen, Maarten Hajer, Neelie Kroes en Hans Alders. Daarna trokken we ons terug in deelsessies.
De zaal van De Vinexmensen zat bomvol. In aanwezigheid van bewoners, beleidsmakers, stedenbouwkundigen en onderzoekers discussieerden we over de prikkelende vraag: Hoort de Vinex bij de stad, of is de stad een bedreiging voor de Vinexwijk? Meteen bleek dat Vinexwijken onderling nogal verschillen. Zo doet Leidsche Rijn zijn best de afstand tot Utrecht te overbruggen, maar positioneert Vathorst zich als een dorp, los van Amersfoort.
De negatieve connotatie die het woord Vinex oproept kwam ook ter sprake, en de vraag of wonen in een Vinexwijk een tweede keus is. Het laatste woord in deze discussie kwam van een jonge stedenbouwkundige die is opgegroeid in de Reeshof in Tilburg. ‘Toen ik twee jaar was verhuisden we vanuit een bloemkoolwijk naar de Reeshof. Mijn ouders wonen er nog steeds en zijn inmiddels al drie keer verhuisd. Ze zijn daar hartstikke gelukkig,’ zei hij.
Onderzoek
Vanaf februari zullen onderzoekers, studenten van de Universiteit Utrecht en de Universiteit van Amsterdam de Vinexwijken in trekken. Zij gaan onderzoek doen in de traditie van stadssocioloog Herbert Gans, die bekendheid verwierf met zijn boek ‘The Levittowners’ (1967). Hij verbleef bijna twee jaar in een nieuwe buitenwijk van New Jersey om deze van binnenuit te leren kennen. Onze onderzoekers doen het in iets kortere tijd, maar stellen soortgelijke vragen: Hoe staat de Vinexwijk ervoor? Wie wonen en werken er? Welke mate van stedelijkheid kenmerkt de Vinexwijk? En wat zijn de opgaven voor de toekomst?
Reis door Vinexland
Journalist Tijs van den Boomen maakte de eerste twee weken van januari een reis door Vinexland. Hij dompelde zich onder in de acht Vinexlocaties, sliep en at bij bewoners, bezocht scholen, een voetbalvereniging en een scoutingclub, maakte een praatje bij de kapper, en ging mee met de hondenuitlaatservice. Hieronder een korte impressie van Tijs:
“Pas op de elfde dag van mijn reis door Vinexland viel het kwartje. Ik kwam vanuit Almere-Buiten aan op IJburg en was met stomheid geslagen door het Amsterdamse karakter van de wijk: de onvriendelijkheid van de tramconducteur, de geintjes die mensen op straat met elkaar maken, de vitrine van de Vegetarische Slager, roze zondag bij Café Ed, de energie om het lot in eigen hand te nemen – is er geen bibliotheek, dan richten we er toch zelf een op? Vanuit de Amsterdamse binnenstad beschouwde ik IJburg altijd als Vinex, komend vanuit Vinexland realiseerde ik me hoe Amsterdams het is. En dat Nesseland bijvoorbeeld heel Rotterdams is, en de Waalsprong Nijmeegs. Vinexwijken lijken op de moederstad waar ze bij horen. Dat had ik natuurlijk kunnen weten, want socioloog Herbert Gans schreef vijftig jaar geleden al: ‘New towns are ultimately old communities on new land.’”
Bekijk hier de ansichtkaarten die Tijs vanaf iedere locatie aan Hans Leeflang, een van de rijksambtenaren die aan de wieg stond van de Vinex, stuurde.
Nog meer Vinex
Journalist Floor Milikowski maakt voor weekblad De Groene Amsterdammer een vijfdelige serie getiteld ‘De Vinex Voorbij’. Daarin kijkt ze terug op 25 jaar Vinex en vooruit naar de grote ruimtelijke opgaven waar ons land de komende jaren voor gesteld staat. In gesprek met denkers, ontwerpers en bestuurders zoekt zij naar een antwoord op de vraag: hoe geven we de toekomst van Nederland vorm?
De publicaties (in januari, maart, mei, september en november) gaan gepaard met bijeenkomsten in Pakhuis de Zwijger. De eerste avond, ‘Is de Vinex geslaagd?’ was op donderdag 22 januari, de volgende bijeenkomst staat gepland voor eind maart.
Agenda
De komende maanden staan verschillende bijeenkomsten gepland over de huidige staat en toekomst van de Vinexwijk. De Vinexmensen is te gast bij lokale architectuurcentra, en gaat in discussie met bewoners, beleidsmakers, en betrokkenen. Voor deze bijeenkomsten ontvangt u een persoonlijke uitnodiging. Via de nieuwsbrief, Twitter en Facebook houden we u op de hoogte van actuele data.
19 februari: Gebiedskantoor Almere Buiten
20 februari: AIR, Rotterdam
19 maart: ARCAM, Amsterdam
15 april: FASadE, Amersfoort
