Vinexmensen.nl
‘Groeten uit Vinexland’ is ook gratis te lezen op onze nieuwe website: www.vinexmensen.nl. Op deze website zullen we een agenda bijhouden en regelmatige updates geven over de onderzoeken in de acht Vinexwijken. 18 onderzoekers van de Universiteit Utrecht, de Universiteit Amsterdam en het International New Town Institute hebben zich vastgebeten in uiteenlopende onderwerpen: van bewonersbetrokkenheid en sociale diversiteit op IJburg, tot de wijkeconomie en leefbaarheid in Almere-Buiten, de allochtone middenklasse in Leidsche Rijn, en het thuisgevoel in de Stad van de Zon in Heerhugowaard. Zij zullen daar nog tot aan de zomer mee bezig zijn en ons via blogverhalen en foto’s op de hoogte houden.

Vathorst
Op 15 april vond in het i-Centrum in Amersfoort-Vathorst het mini-symposium plaats: ‘Van Vinex naar Vathorst – de kracht van kwaliteit’. Onder leiding van cabaretier Patrick Nederkoorn gingen beleidsmakers, architectuurhistorici, stedenbouwkundigen, projectontwikkelaars en politici met elkaar in gesprek over deze woonwijk die in 10 jaar uit de grond gestampt is. Inmiddels wonen er al 20.000 naar volle tevredenheid, maar de wijk is nog volop in ontwikkeling.
Volgens directeur Giel van der Vlies van het Ontwikkelingsbedrijf Vathorst (OBV) is Vathorst de Vinex al vier stappen voorbij, maar is het nu zaak om ook die vijfde en zesde stap te zetten. De ontwikkeling van Vathorst heeft door de crisis vertraging opgelopen en zal naar verwachting in 2025 ‘af’ zijn. Vathorst heeft nog genoeg mogelijkheden om te groeien: zo moet Vathorst-West nog ontwikkeld worden, evenals een nieuw buurtwinkelcentrum, en kan de buurt nog verdichten.

Maar hoe zorg je dat in deze laatste fase de kwaliteit van de bebouwing en de voorzieningen hoog blijft? De gemeente, deel van een privaat-publiek consortium met bouwbedrijven en een woningcorporatie, heeft vorig jaar 8,8 miljoen euro moeten afboeken op de grondexploitatie en is daardoor genoodzaakt te bezuinigen. Plannen voor een nieuw zwembad zijn bijvoorbeeld geschrapt. Er worden nu vrije bouwkavels uitgegeven, maar daar moet je wel regels voor opstellen. ‘Je kunt de regie niet helemaal uit handen geven’.
Volgens een recent onderzoek van SmartAgent is 90% van de bewoners tevreden over Vathorst. Ze roemen de kindvriendelijkheid en de veilige ‘dorpse’ sfeer. Toch moet er ook al nagedacht worden over de vele jonge kinderen die straks naar de middelbare school gaan en wellicht op straat gaan hangen als er in Vathorst niet genoeg te doen is. ‘Wat doe je met al die pubers in een wijk vol wipkippen?’. Zo blijft Vathorst voorlopig een wijk in ontwikkeling.

IJburg: stad buiten de Ring
‘Bij Vinex hebben mensen het idee van eenvormigheid, saaiheid. Dat zullen bewoners niet over hun eigen wijk zeggen. Ik zeg altijd dat ik op IJburg woon, dan zijn mensen meteen jaloers, omdat ik aan het water woon.’

Op donderdag 19 maart organiseerde Arcam in samenwerking met het International New Town Institute (INTI) een gesprek over de wijk IJburg. Een Vinexlocatie, maar nadrukkelijk vormgegeven en ingericht als een wijk met een grootstedelijk karakter. Met bewoners, plannenmakers en gebruikers gingen we in op de vraag of dit gelukt is.
Volgens de aanwezige bewoners is IJburg als stadswijk goed gelukt. Zo zei een bewoner van het eerste uur: ‘Vinex heeft een negatieve kleur en klank gekregen: het zijn monotone slaapwijken. Maar IJburg is zoveel meer. Het is echt een stad buiten de ring. Het is een goede, gemengde wijk. Er wordt gewoond en gewerkt. Dat was ook de bedoeling: geen Vinex maken, maar een stad.’
Voor het nog te ontwikkelen Centrumeiland zijn er risico’s, zoals uitsluiting van minder kapitaalkrachtige bewoners door zelfbouw en een lager percentage sociale huur, en een verschraling van de Eerste Fase van IJburg als huidige bewoners doorstromen naar het nieuwe eiland. Maar er zijn ook een hoop lessen uit de Eerste Fase die meegenomen kunnen worden: zoals het betrekken van bewoners bij de planvorming en ontwikkeling, ruimte voor ontmoetingen, aandacht voor de openbare ruimte en duurzaamheid, inzetten op natuur- en waterrecreatie, en het creëren van nieuwe voorzieningen zoals een winkelcentrum en een bioscoop.

Agenda
De komende maanden staan verschillende bijeenkomsten gepland over de huidige staat en toekomst van de Vinexwijk. De Vinexmensen is te gast bij lokale architectuurcentra, en gaat in discussie met bewoners, beleidsmakers, en betrokkenen. Voor deze bijeenkomsten ontvangt u een persoonlijke uitnodiging. Via onze website, Twitter en Facebook houden we u op de hoogte van actuele data.

– 4 juni: Nacht van de Ruimtelijke Metamorfose (Planbureau voor de Leefomgeving), Pakhuis de Zwijger Amsterdam
zie: themasites.pbl.nl/jaar-van-de-ruimte/de-nacht-van-de-ruimtelijke-metamorfose
– 6/7 juni: Camping Onbestemd, Leidsche Rijn Utrecht,
zie: www.bureauruimtereizigers.nl

Wie zijn De Vinexmensen?
Via deze maandelijkse nieuwsbrief willen we u op de hoogte houden van de vorderingen van De Vinexmensen. Wij zijn een van de drie communities van het Jaar van de Ruimte, dat op 15 januari van start is gegaan.
De Vinexmensen wil weten hoe de Vinexwijken er, 25 jaar na het verschijnen van de Vierde Nota Extra, voor staan, maar kijkt ook vooruit: hoe ziet de toekomst van de Vinex eruit, en hoe gaan we die vormgeven?
In De Vinexmensen komen de stem van de gebruikers, het vertrouwen in bottom-up en de vraag naar de toekomst van de Vinex samen. Door middel van onderzoek, discussiebijeenkomsten en journalistieke projecten genereren we antwoorden op de vragen hoe de vijfentwintig jaar oude Vinex ervoor staat, en wat de opgaven voor de toekomst zijn.
We zoomen specifiek in op acht wijken: Leidsche Rijn (Utrecht), Vathorst (Amersfoort), Stad van de Zon (Heerhugowaard), Reeshof (Tilburg), de Waalsprong (Nijmegen), Nesselande (Rotterdam), IJburg (Amsterdam) en Almere-Buiten.