Volgens Hans Leeflang, die als rijksambtenaar aan de wieg stond van de Vierde Nota Extra, verdienen de Vinexwijken nu extra aandacht. Hoe is de verbinding met de stad? Is er goed nagedacht over mobiliteit? En hebben de Vinexwijken geen eenzijdige bevolking?
Tijs van den Boomen trok in opdracht van De Vinexmensen de eerste twee weken van dit jaar door acht Vinexwijken. Hij schreef er een artikel over voor NRC Handelsblad en een longread die via Fosfor te lezen is. Hij verwonderde zich over de afwezigheid van ‘allochtone voorzieningen’ in veel wijken. Leidsche Rijn heeft bijvoorbeeld het hoogste percentage niet-westerse allochtonen, maar nagenoeg geen voorzieningen die daarop inspelen.
Arnold Reijndorp vindt dat de opkomst van kleine projectontwikkelaars en zelfbouwers de diversiteit én de kwaliteit van Vinexwijken ten goede komt. Hij roept op om de toekomstige ontwikkeling van de Vinexwijken niet helemaal dicht te timmeren met regels, maar juist ruimte te bieden aan bottom-up ontwikkeling. Tegelijkertijd moet de overheid blijven waken over de grotere opgaven. Hij waarschuwt ook voor conflicten, zoals de aanwezigheid van hangjongeren, de verhouding tussen huur- en koopwoningen, en overlast die gepaard gaat met stedelijkheid. Die conflicten kun je niet vermijden, maar je kunt wel zorgen voor een beheersbare context, zegt Reijndorp.
Die gedachte kwam ook terug in het tweede deel van de avond, waarin we discussieerden aan de hand van drie stellingen.

“Bewoners kunnen veel beter de toekomst van de wijk bepalen dan gemeenten en projectontwikkelaars.”

Bewoners weten goed wat er speelt in de wijk en waar behoefte aan is, maar tegenover individuele belangen moet je ook ‘strategisch tegenwicht’ zetten, zei aanwezige Tineke Lupi, projectleider bij Platform 31. Leidsche Rijn-bewoner van het eerste uur, Marieke Dubbelman, merkte op dat de macht van de projectontwikkelaar best gebroken mag worden. “Bewoners hebben nu te weinig in te brengen,” zei ze.

“Vinex, daar wonen jonge gezinnen. Voor tieners en senioren is er geen klap aan.”

De Vinexwijken zijn inderdaad vooral in trek bij gezinnen, maar dat betekent niet dat er voor tieners en ouderen niets te doen is, zei stedenbouwkundige Arjen Knoester. Zij kunnen, mits er een goede verbinding is met de stad, hun vertier ook in het centrum zoeken. Nesselande heeft bijvoorbeeld een goede metro-verbinding met het centrum van Rotterdam.

“Maak Vinexwijken goed bereikbaar met het ov, dan laten mensen vanzelf de auto staan.”

Een goede ontsluiting met het OV-netwerk is wel noodzaak, maar leidt niet direct tot afname van het autogebruik. Vaak kiezen mensen voor de meest efficiënte oplossing, zei Fabian Koning, die voor Vinexmensen onderzoek deed in Heerhugowaard. Vinexbewoners lijken gehecht te zijn aan hun auto. Henriëtte Sanders, programmamaker bij architectenbureau CAST uit Tilburg, ziet echter wel toekomst in snelle fietspaden voor e-bikes.

U kunt op de website wijmakennederland.nl/opgaven/vinex-mensen nog steeds reageren op deze stellingen, en ook nieuwe discussies aansnijden.

Actieagenda Vinexwijken
Aan het einde van dit jaar maken we de balans op over de huidige staat en de toekomt van Vinexwijken in onze Actieagenda. Daarin reflecteren we op de opbrengst van de avond in Pakhuis de Zwijger, de onderzoeken die door twintig studenten en zelfstandig onderzoekers in opdracht van De Vinexmensen zijn uitgevoerd, en de bijeenkomsten die we in het eerste half jaar georganiseerd hebben in samenwerking met lokale architectuurcentra.
De komende maanden gaan we verdere ideeën genereren voor de toekomst van de Vinexwijken. Wilt u hierover met ons meedenken, laat u dan vooral horen via email, Twitter, Facebook of op de website van Wij Maken Nederland.
De Actieagenda zal op de eindmanifestatie van het Jaar van de Ruimte (15 december 2015) beschikbaar zijn.

De Waalsprong
Onze onderzoeker Yannick Sonne heeft uitgebreid onderzoek gedaan in Vinexwijk de Waalsprong in Nijmegen. Op onze website www.vinexmensen.nl doet hij verslag van zijn bevindingen in een serie van acht blogs. Hij gaat in op diverse onderwerpen zoals het sociale leven in de wijk, de economische binding, de politieke betrokkenheid van bewoners, en heel actueel: de komst van een vluchtelingenopvang in de wijk.

“De meeste respondenten tonen in de gesprekken een voorkeur voor een homogene bevolkingssamenstelling en een lichte achterdocht voor toenemende variatie. Dat komt voort uit hun goede ervaringen met gelijkgestemden in de buurt. Maar bij een politiek beladen onderwerp als de vluchtelingenkwestie is tolerantie en ‘samen de schouders eronder’ ook nadrukkelijk onderdeel van hun opvattingen.”
(Fragment uit: Vluchtelingen in Vinexland, 14 september, Yannick Sonne).

Wie zijn De Vinexmensen?
Via deze maandelijkse nieuwsbrief willen we u op de hoogte houden van de vorderingen van De Vinexmensen. Wij zijn een van de drie communities van het Jaar van de Ruimte, dat op 15 januari van start is gegaan.
De Vinexmensen wil weten hoe de Vinexwijken er, 25 jaar na het verschijnen van de Vierde Nota Extra, voor staan, maar kijkt ook vooruit: hoe ziet de toekomst van de Vinex eruit, en hoe gaan we die vormgeven?
In De Vinexmensen komen de stem van de gebruikers, het vertrouwen in bottom-up en de vraag naar de toekomst van de Vinex samen. Door middel van onderzoek, discussiebijeenkomsten en journalistieke projecten genereren we antwoorden op de vragen hoe de vijfentwintig jaar oude Vinex ervoor staat, en wat de opgaven voor de toekomst zijn.
We zoomen specifiek in op acht wijken: Leidsche Rijn (Utrecht), Vathorst (Amersfoort), Stad van de Zon (Heerhugowaard), Reeshof (Tilburg), de Waalsprong (Nijmegen), Nesselande (Rotterdam), IJburg (Amsterdam) en Almere-Buiten.